Η εκπόνηση μελετών στο πεδίο της μακροοικονομικής ανάλυσης αποτελεί μια από τις βασικές δραστηριότητες του ΙΟΒΕ από την ίδρυσή του. Σε αυτές αναλύεται η εξέλιξη μακροοικονομικών μεγεθών και διαρθρωτικών χαρακτηριστικών της ελληνικής οικονομίας που είναι κρίσιμα για τις αναπτυξιακές προοπτικές της (πχ. επιχειρηματικές επενδύσεις, παραγωγικότητα, ανταγωνιστικότητα, εξαγωγικές επιδόσεις, διάρθρωση-αποτελεσματικότητα αγοράς εργασίας, δομή-λειτουργία τραπεζικού συστήματος), πραγματοποιούνται προβλέψεις για τις τάσεις σε βασικά μακροοικονομικά μεγέθη (πχ. ΑΕΠ, ανεργία) και αναδεικνύονται οι παράγοντες που θα τις επηρεάσουν.
Μια από τις βασικές δραστηριότητες του ΙΟΒΕ είναι η παρακολούθηση των βραχυχρόνιων οικονομικών εξελίξεων και προοπτικών της ελληνικής οικονομίας. Για την πραγματοποίηση αυτού του σκοπού, το ΙΟΒΕ κάνει εκτεταμένη χρήση ενός ισχυρού εμπειρικού μέσου, των Ερευνών Οικονομικής Συγκυρίας. Οι πληροφορίες που παρέχονται από τις έρευνες συγκυρίας διαφέρουν από αυτές που αντλούνται από τα παραδοσιακά στατιστικά στοιχεία, δεδομένου ότι βασίζονται στις αντιλήψεις και εκτιμήσεις (perceptions) των επιχειρηματιών. Πληροφορίες αυτού του τύπου θεωρούνται πολύτιμες και χρησιμοποιούνται ευρέως στην Ελλάδα και το εξωτερικό ως σαφείς και έγκαιροι δείκτες του επιχειρηματικού κλίματος.
Στο πλαίσιο της πραγματοποιούμενης μακροοικονομικής ανάλυσης περιλαμβάνεται και η έκδοση κάθε τρίμηνο της “Έκθεσης για την Ελληνική Οικονομία”, μέσω της οποίας το ΙΟΒΕ τοποθετείται επί των εκάστοτε οικονομικών εξελίξεων, με έμφαση στην πραγματοποίηση μεσοπρόθεσμων προβλέψεων για την πορεία της ελληνικής οικονομίας.
Το εύρος και η ποιότητα της ερευνητικής δραστηριότητας του ΙΟΒΕ στο πεδίο της μακροοικονομικής ανάλυσης και οι σχετικές επίκαιρες παρεμβάσεις του, έχουν συμβάλλει στην εμπέδωση της αξιοπιστίας του Ιδρύματος ως ανεξάρτητου και αντικειμενικού ερευνητικού κέντρου, που συμβάλλει στη διαμόρφωση της οικονομικής σκέψης στη χώρα.